Αμιρά, 14 Σεπτεμβρίου 1943
Οι Γερμανοί οδήγησαν τους άνδρες κατοίκους από τις γειτονιές των Αμιρών στον κάτω οικισμό του χωριού τα Μελιανά. Εκτέλεσαν επί τόπου όσους αντιστάθηκαν ή δεν μπορούσαν να κινηθούν από ανημπόρια και έναν άρρωστο ηλικιωμένο άνδρα πάνω στο κρεβάτι του.
Οι συλληφθέντες ξεπέρασαν τους εκατό. Οι Γερμανοί χώρισαν τους συγκεντρωμένους σε ομάδες των είκοσι-τριάντα ατόμων. Πήραν την πρώτη ομάδα και σε λίγο ακούστηκαν πυροβολισμοί από τη θέση Αμπέλια στο σημείο μιας πεζούλας. Ακολούθησε η δεύτερη ομάδα που αντίκρισε όταν έφτασε στο σημείο τα στημένα πολυβόλα και το σωρό των εκτελεσμένων της πρώτης ομάδας. Ακολούθησαν και οι άλλες ομάδες των αντρών που εκτελέστηκαν στο ίδιο σημείο. Οι Γερμανοί αποχώρησαν αφού πρώτα τους έδωσαν τη χαριστική βολή. Εκτέλεσαν συνολικά 114 άνδρες του χωριού ηλικίας από 16-60 χρόνων.
Οι γυναίκες κατέβηκαν από τα Αμιρά και έφτασαν στον τόπο της εκτέλεσης. Ακολούθησαν σκηνές αλλοφροσύνης. Ανάμεσα στους εκτελεσμένους αρκετοί τραυματίες, που μεταφέρθηκαν τις επόμενες ημέρες στο Ηράκλειο και επέζησαν αλλά οι περισσότεροι από αυτούς με μεγάλη αναπηρία.
Οι γυναίκες μετέφεραν τους νεκρούς στο χωριό, στις αυλές και το νεκροταφείο. Τα μνήματα δεν τους χωρούσαν και άνοιξαν καινούργιους λάκκους στα γύρω χωράφια.
Τα στοιχεία αντλήθηκαν από τα βιβλία των
α)Γεωργίου Χρηστάκη, συνεργασία Κ.Γ.Στεφανάκη «Επαρχία Βιάννου 1940-1945»,
& β) Γεωργίου Ε.Δημητριανάκη «Ο Μύρτος & τα γύρω χωριά».
