«Αναδρομώντας το χρόνο»
«Αναδρομώντας το χρόνο-η διαδρομή τριάντα τριών Καλαβρυτινών παιδιών - που επέζησαν του γερμανικού εκτελεστικού αποσπάσματος - από τα Καλάβρυτα στο Κουλμπαχ της Βαυαρίας»:
«Δώδεκα χρόνια μετά το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα συνέβη κάτι το απί-στευτο, κάτι το αδιανόητο στη ρημαγμένη μας πόλη: οι Γερμανοί επιστρέφουν στον «τόπο του εγκλήματος» μ' ένα πρόγραμμα βοήθειας. Το πρόγραμμα έφε¬ρε την προσωπική σφραγίδα μιας ανθρωπίστριας, της Ehrengard Schramm. Βουλευτίνας του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος (SPD)- στην αντιπολίτευση τότε- όχι της επίσημης Γερμανίας, η οποία ακόμα και σήμερα 67 χρόνια μετά, αρνείται να αναλάβει την ευθύνη των πράξεών της, κι αφορούσε η βοήθεια αυτή ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης τριάντα ορφανών παιδιών των Καλαβρύτων στην Γερμανία. Το είχε εμπνευστεί η Ehrengard Schramm προφανώς επηρεασμένη από τη βαρβαρότητα που είχε επιδείξει ο ναζισμός κατά της οικογένειάς της—είχε εκτελέσει την αδελφή της το 1944—αλλά κι από τις θηριωδίες που είχαν διαπράξει οι συμπατριώτες της στα Καλάβρυτα, τα οποία τα επισκέφθηκε το 1952 για πρώτη φορά και πλη¬ροφορήθηκε για το ατιμώρητο έγκλημα. Συγκλονισμένη από τα γεγονότα και την τραγική εικόνα που αντίκρισε στα πρόσωπα των μαυροφορεμένων γυναικών τής γεννήθηκε αμέσως μέσα της η υποχρέωση να αναλάβει πρωτοβου¬λία και να προβεί σ' ενέργειες προκειμένου να απαλύνει τον πόνο τους. Έτσι, η Ehrengard Schramm, έχοντας εξασφαλίσει την υποστήριξη-την αμέριστη-του Γερμανικού Συνδέσμου Γυναικών και της Carl Duisberg- Gesellschaft-του Ιδρύματος για την Προώθηση της Νέας Γενιάς, προχώρησε στην υλοποίηση του προγράμματος.
Η πρόταση της Ehrengard Schramm, όπως ήταν φυσικό, όχι μόνο ξάφνιασε, αλλά προκάλεσε -για μακρύ χρονικό διάστημα- μεγάλη αναστάτωση στη μικρή κοινωνία των Καλαβρύτων. Οι κάτοικοι βρέθηκαν ξαφνικά μπροστά σ' ένα βαρύ συνειδησιακό δίλημμα που κλήθηκαν μέσα στην απελπισία και τον πόνο τους να απαντήσουν, να δεχτούν ή ν' απορρίψουν την γερμανική προ-σφορά; Πώς να χωρέσει ο ανθρώπινος νους και ν' αντέξει η ψυχή μια τέτοια παράλογη και «ανατριχιαστική» πρόταση; πώς ήταν δυνατόν τα απορφανισμένα Καλαβρυτινόπουλα να μεταβούν για εκπαίδευση στην Γερμανία, στη χώρα των φονιάδων των πατεράδων τους; Τα ερωτήματα βασανιστικά. Οι άνθρωποι άγγιξαν τα όριά τους…». (απόσπασμα)