Το Ιστορικό Νεκροταφείο

Ένα επί πλέον μνημείο της ιστορικής και μαρτυρικής πόλεως των Καλαβρύτων είναι το νεκροταφείο που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη νεότερη ιστορία του τόπου. Βρίσκεται στο ΒΑ άκρο της πόλεως, πλησίον του Τόπου Εκτέλεσης. Εδώ οι γυναίκες των Καλαβρύτων, μανάδες, σύζυγοι, κόρες και αδελφές τελούν την πιο τραγική ομαδική κηδεία: σέρνοντας στο κατηφορικό μονοπάτι τις κουβέρτες και πάνω σ' αυτές, τους αγαπημένους τους, που εκτελέστηκαν άνανδρα από τους Γερμανούς στο χωράφι του Καπή στις 13-12-1943. Μεταφέρουν τις σωρούς από τον Τόπο της Εκτέλεσης στο Νεκροταφείο για να τις θάψουν σε τάφους που ανοίγουν με τα χέρια τους στην παγωμένη γη του Δεκέμβρη. Θάβουν και σκεπάζουν με χώμα τους νεκρούς, σκούζοντας και μοιρολογώντας. Και το μαρτύριο αυτό στο νεκροταφείο, που γίνεται από τότε δεύτερο σπίτι τους, συνεχίζεται για μέρες και νύχτες, για μήνες. Δράμα ανείπωτο. Δράμα απερίγραπτο... Μέσα στο νεκροταφείο υπάρχει το παρεκκλήσιο των Αγίων Πάντων που κτίζεται πριν το 1900 και χρησιμοποιείται μετά την καταστροφή για μεγάλο χρονικό διάστημα για τον εκκλησιασμό και την κάλυψη των λατρευτικών αναγκών των εναπομεινάντων Καλαβρυτινών.